حل مشکل کم آبی با طرح انتقال آب دریا
انتقال آب دریا یکی از گزینه‌های وزارت نیرو برای تأمین آب استانهای همجوار دریا و صنایع بزرگ در فلات مرکزی است که این موضوع موافقان و مخالفانی دارد.
به نقل از خبرگزاری صداوسیما، محسن موسوی خوانساری کارشناس انرژی مخالف انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران گفت: اطلاعات ما در زمینه انتقال آب شرب و صنعت دقیق و جامع نیست و هنوز نمی‌دانیم این خطوط چقدر آب و کجا می‌برند؟
وی افزود: فلات مرکزی مشکل زیربنایی دارد، یعنی اینکه با ۵۰ میلیون و ۱۰۰ میلیون و یک میلیارد مشکل آب این منطقه حل نمی‌شود، به عنوان مثال خراسان رضوی ۳۵ میلیارد مترمکعب از آبی که متعلق به نسل‌های آینده است را مصرف کرده است، یعنی ما اکنون به نسل آینده در خراسان رضوی ۳۵ میلیارد مترمکعب آب بدهکاریم. در کرمان ۳۰ میلیارد مترمکعب بدهکاریم و به همین ترتیب، و در کل در فلات مرکزی ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب به نسل‌های آینده بدهکاریم.
کارشناس انرژی مخالف انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران ادامه داد: ما مخالف صفر و یک انتقال آب دریا نیستیم، یعنی نمی‌گوییم که همه انتقال آب‌ها بد و یا خوب است. مسئله زابل اصلا استثناست یعنی زابل یک بحث امنیتی، اجتماعی و اقتصادی است ما کاملا موافق انتقال آب به زابلیم. پس موضوع زابل جداست و یا موافق انتقال آب از فاصله صفر تا لب دریا تا پس کرانه تا ۵۰ کیلومتر تا ۲۰۰ کیلومتر هستیم. به هر حال از این نعمت خدادادی باید استفاده شود نه تنها سه میلیارد بلکه مثل عربستان ۱۰ میلیارد مترمکعب آب را شیرین کنیم ولی سواحل را آباد کنیم. اینکه آب را ببرید در عمق در اصفهان، مشهد، یزد و بعد خط لوله به شهرهای سمنان، شیراز، شاهرود، قزوین و تهران بکشید و همه این فلات را تا افق ۱۴۵۰ پر از خط لوله کنید، مخالفیم.
–
محمدحسن اسدی کارشناس انرژی موافق انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران بیان کرد: پروژه‌های انتقال آب دریا شامل ۵ طرح بزرگ و ابرپروژه است که اکنون در حال اجراست. خط اول خطی است که اواخر دولت دهم شروع شد و دولت یازدهم و دوازدهم تکمیل کرد.
وی افزود: طول این خط ۸۲۰ کیلومتر است و ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب را به استانهای هرمزگان، کرمان و یزد منتقل می‌کند، هم‌اکنون این خط مورد بهره‌برداری قرار گرفته و آب به اردکان یزد رسیده است و مشکل بخشی از آب شرب حل شده، خط دوم موازی همین خط در دولت آقای رئیسی شروع به کار کرد و بیش از ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. حجم آب انتقالی ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال است که بالغ بر ۱۳۰ همت بودجه مورد نیاز این خط است، خط سوم خط اصفهان است که از دریای عمان به طول ۹۲۰ کیلومتر آب را به اصفهان منتقل می‌کند و برآورد هزینه ۱۱۵ همتی دارد.
کارشناس انرژی موافق انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران گفت: خط چهارم که به خط کریدور شرق موسوم است از استانهای سیستان و بلوچستان با اولویت سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی به طول هزار و ۳۴۲ کیلومتر خط اصلی، ۴۵۰ کیلومتر انشعابات و ظرفیت انتقال ۲۳۰ میلیون مترمکعب در سال است که حدود ۱۶۰ همت برآورد هزینه شده و در کل طرح حدود ۱۴ درصد و ۲۴ درصد در استان سیستان و بلوچستان پیشرفت فیزیکی دارد و اکنون با ۲۹ پیمانکار در حال اجراست.
اسدی تصریح کرد: خط پنجم که موسوم به خط فارس است، از منطقه پارسیان خلیج فارس شیرین‌سازی به طول ۹۰۰ کیلومتر انجام می‌شود که فاز نهایی این طرح ۲۰۰ میلیون مترمکعب و فاز اول ۹۵ میلیون مترمکعب با برآورد هزینه ۴۰ همت در حال اجراست که بیش از ۱۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی ادامه داد: براساس مطالعات وزارت نیرو تا سال ۱۴۵۰ دو میلیارد مترمکعب کمبود آب شرب و صنعت داریم، تأکید می‌کنم کمبود آب شرب و صنعت نه نیاز آب شرب و صنعت. اکنون طرح‌هایی که در حال اجراست براساس همین خطوطی که تعریف شده برای فاز‌های اول در مجموع ۷۷۵ میلیون مترمکعب و فاز نهایی دو میلیارد مترمکعب آب را منتقل می‌کند.
کارشناس انرژی موافق انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران گفت: ایران یک کشور خشک و نیمه خشک است و طبق دهه‌های گذشته با خشکسالی عدیده‌ای روبرو شدیم و صنایع هم به تبع این خشکسالی تحت تأثیر قرار گرفتند. در این نواحی سطح آب زیرزمینی بسیار پایین رفته و در فلات مرکزی و به‌ویژه در شرق کشور استانهای خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان یک کوچ جمعیتی اتفاق افتاده است.
کارشناس انرژی مخالف انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران بیان کرد: به هر حال هر شهری امکان دارد برای خودش خط لوله بخواهد. حدود ۱۵ آبان ماه ۱۳۹۹ دولت دوازدهم برای آنکه میلیون‌ها مترمکعب معدن و صنعت را به کنار دریا نبرد، تصمیم گرفت آب را کنار معادن بیاورد، دولت سیزدهم هم در واقع ادامه دهنده همان راه است.
موسوی خوانساری ادامه داد: اصل اول یونسکو می‌گوید که آیا شما در مقصدتان برای جبران کمبود همه راه‌ها را رفتید؟ پاسخ این است که نه ما نرفتیم. به عنوان مثال نمودارها نشان می‌هد که در خطوط شبکه‌های شهری در آذرماه ۱۴۰۲، ۲۷ درصد هدررفت آب داریم. در مشهد اگر الان ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب شرب مصرف می‌کنیم اگر این کسری را درست کنیم راحت ۱۰۰ میلیون، ۷۰ میلیون آب در دستمان است احتیاج نداشتیم این قدر خرج کنیم.
وی افزود: با آگاهی‌رسانی عمومی با نصب لوازم و تجهیزات کاهنده مصرف، با بازچرخانی می‌توانستیم کار‌هایی را در مشهد یا در اصفهان انجام دهیم که بگوییم این راه‌ها را رفتیم ولی ما آن راه‌ها را نرفتیم چقدر از تصفیه خانه‌هایمان در مشهد استفاده می‌کنیم؟ به هر حال نقص داریم و باید آن را برطرف کنیم.
کارشناس انرژی موافق انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران با بیان اینکه هدررفت آب قطعا باید اصلاح شود، گفت: در اواخر دولت قبل به این نتیجه رسیدند که طرح انقال آب دریا طرح خوبی است.
خط اول در حالی اجرا شد که با مخالفت شدید وزارت نیرو و شخص وزیر همراه بود، صنایع در خفا و بدون کمترین حمایتی از طرف دولت این خط را اجرا کردند. شروع این طرح‌ها از دولت دهم آغاز شد، دولت یازدهم و دوازدهم ادامه دهنده آن بود.
به هر حال کمبود آب وجود دارد، شما نمی‌توانید کمبود آب را نفی کنید در بحث‌های صرفه جویی فکر می‌کنم با انتقال آب دریا به این نواحی اقتصاد طرح و ارزش افزوده آب ایجاد می‌شود و صرفه جویی رقم می‌خورد، اکنون واقعا در همه حوزه‌ها مصرف بی رویه داریم.
اسدی بیان کرد: طرح‌ها با برنامه است قطعا جایی که آب ندارد باید آب منتقل کنیم، یعنی نظام بایستی این کار را انجام دهد، حق مردم است که آب منتقل شود.
کارشناس انرژی مخالف انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران گفت: طبق آیین‌نامه اجرایی ماده دو و سه قانون توسعه و بهینه‌سازی آب شرب شهری، استاندارد تمام تجهیزات کاهنده تعیین شده است به عنوان مثال آیا در پادگان‌ها، مراکز دولتی، مساجد، مدارس و غیره همه سرشیر کاهنده مصرف گذاشتند؟ یا قانون ملزم کرده که برج ها، پادگان‌ها، شهرک‌ها ورزشگاه‌ها و همه این موارد باید سیستم بازچرخانی داشته باشند، آیا سیستم بازچرخانی وجود دارد؟ همه معادن موجود در فلات مرکزی ۱۸۸ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد، دعوایمان سر چیست سر اینکه ۱۰۰ میلیون، ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب ببریم برای آنکه در مجموع ۱۶ میلیون مترمکعب آب می‌خواهیم.
موسوی خوانساری افزود: ما نمی‌گوییم میلیون‌ها مترمکعب حمل کنید، ما می‌گوییم شما کار‌های اولیه معدن‌تان را در معدن انجام دهید، بقیه را حمل کنید، به جای اینکه خط لوله بکشی، ریل بکش، ریلت را دو برابر کن، همه را ببرید کنار دریا، در مجموع طرح انتقال آب دریا به فلات مرکزی به جایی نمی‌رسد، چرا که این سیستم بعد از ۲۰ سال، ۵۰ سال جمع می‌شود، چون ما حریف گرمایش هوا در فلات مرکزی نمی‌شویم.
کارشناس انرژی موافق انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران گفت: فلات مرکزی و شرق کشور به سمت خشکی می‌رود، یعنی هر چقدر هم صرفه‌جویی داشته باشیم از آن طرف خشکسالی‌ها آن قدر فشار می‌آورد که منابع آب‌های زیرزمینی مورد تهدید قرار می‌گیرد، ما هدف‌مان نیست که فقط الآن سنگانی که در سال ۵۰ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد یا سایر صنایعی که فعال هستند می‌خواهند این آب را استفاده کنند، نه با انتقال این آب، اقتصاد ما باید از سمت نفت به سمت معدن گرایش پیدا کند. ما می‌توانیم با انتقال آب، این معادن را فعال کنیم و به جای اینکه جمعیت را به سمت دریا بکشانیم، جمعیت را به‌ویژه برای شرق کشور تثبیت کنیم. بسیاری از پروانه‌های اکتشاف و بهره‌برداری حوزه‌های معدنی به دلیل نبود آب متوقف است.
اسدی ادامه داد: خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد با مشکل کم آبی مواجه هستند، آبی وجود ندارد که صرفه‌جویی کنند، آب اگر هم هست، ناچیز است و باید به فکر چاره باشیم. تجربه‌ای که اکنون کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس دارند، روزانه ۲۶ میلیون مترمکعب آب شیرین می‌کنند، تا ۳۸ میلیون مترمکعب آب در روز برنامه ریزی دارد و سرمایه گذاری می‌کنند و توانستند کشورهایشان را آباد کنند. تأکید حضرت آقا بود که این طرح‌ها متوقف نشود و در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ عملیات اجرایی آن کلید خورد.
کارشناس انرژی مخالف انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران گفت: مقام معظم رهبری فرمودند: در سواحل مکران رشد اقتصادی شما باید دو برابر مناطق مرکزی ایران باشد، حالا شما ببینید، طبق اعلام سازمان برنامه و بودجه رشد اقتصادی ما در سال هشت درصد است، یعنی ۱۶ درصد ما در سواحل مکران باید رشد داشته باشیم. یعنی چه؟ یعنی اینکه فقط همین یک پتروشیمی الآن مثلاً در کنار چابهار فعال است و دو دانه میگو زدند، این شد رشد اقتصادی؟ نه این نیست، ما در سواحل مکران ۷۰ هزار کیلومترمربع زمین و مساحت داریم، ما کنار دریا هستیم. انتظار می‌رفت همین صنایعی که هست؛ همین فولاد مبارکه را مثال زدم، من داشتم می‌خواندم؛ ایستگاه راه آهن فرسوده پاریس خیلی ایستگاه قدیمی بوده، وقتی منتقل کردند یک جایی، آن را مرکز تحقیقاتی کردند. چه مانعی دارد ما به این فکر بیافتیم که کل فولاد مبارکه را ببریم. حالا ایشان در پاسخ می‌گوید فولاد مبارکه دارد از چادرملو سنگش را می‌برد، چادرملو ۳۰۰ کیلومتر آقای موسوی، ایشان احتمالاً می‌فرمایند، چادرملو تا بندر ۶۰۰ کیلومتر است، شما هم که کیلومتر اضافه چیز کردید، پاسخ اینجاست که آینده در دست گل گهر است، شما هر چه می‌خواهی روی گل گهر کار کن. گل گهر ۳۰۰ کیلومتر است. چادرملو ذخایر ندارد. ببر حتی تا گل گهر هم آب دریا را ببر، روی گل گهر کار کن، فولاد مبارکه را هم ببر کنار ساحل، موادت هم از فولاد گل گهر بگیر. چرا از چادرملو بگیریم؟ بحث اینجاست که ما حرف‌مان این است؛ فکر روی این نشده است. سخت افزاری، متأسفانه کسانی که کار می‌کنند سخت افزاری است. فوری به فکر اجرا می‌افتند. کار نرم افزاری این است که مطالعه کنند، بحث کنند، مهندسی ارزش کنند، بحث و بررسی کنند. من که این‌جا به عنوان فرد عادی که این موضوع را می‌فهمم که چادرملو آینده‌ای ندارد، گل گهر همه چیز در اختیارش هست، سنگان فقط برای کار معدنی ساخته شده، نه برای کار کارخانه ذوب، اینها را عزیزان باید بدانند. چرا باید تربت حیدریه کارخانه بزنیم؟ چرا باید قائم بزنیم؟ چرا باید نیشابور دو کارخانه فولاد بزنیم؟
اسدی: آقای موسوی فکر کنم نظرشان این است کلاًٌ جمعیت را کوچ دهیم کنار ساحل، کل کشور را.
موسوی خوانساری: ۱۰۰ درصد، جمعیت باید…
اسدی: از مرتع هم خارج شوند بروند کنار دریا؟
موسوی خوانساری: نه، ما این نقشه را نشان دادیم، گفتیم این فلات مرکزی؛ گنجایش این بارگذاری را ندارد. این داستان هم ادامه دارد، شما یک میلیارد که سهل است، ۱۰ میلیارد آب ببر، حریف نمی‌شوی. این‌جا این قدر گرم و خشک و پرجمعیت است و این قدر جاذبه دارد، چه کسی گفته که اصفهان شهر صنعتی باشد؟ اصفهان شهر توریستی است. شما در کل می‌خواهی دو میلیارد دلار منفعت ببری از فولاد مبارکه، دو میلیارد دلار؛ دو میلیون توریست است. شما بکن شهر توریستی. مشهد که شهر صنعتی نباید باشد. مشهد شهر زیارتی است. اصلاً ۴۰ میلیون جمعیت بیاید، ۱۰۰ میلیون جمعیت بیاید؛ زائر هستند. ۱۰۰ میلیون آبی نمی‌خواهد که، سه روز زائر می‌خواهد بماند. ولی شما وقتی در مشهد…
اسدی: آقای موسوی شما اطلاع دارید الآن در مشهد مشکل آب شرب دارد؟
موسوی خوانساری: از شما بهتر می‌دانم.
اسدی: اصلاً صنعت نه، فقط شرب آن، راهکار شما برای تأمین آب مشهد چیست؟
موسوی خوانساری: مشهد اولاً که حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب در افق ۱۴۲۰ آب می‌خواهد. مشهد متأسفانه گرفتار یک کشاورزی بی رویه شده است؛ دو میلیارد مترمکعب دارد از کشاورزی، ما الآن این نقشه که می‌خواهم نشان دهم؛ این یک منحنی شوری است، متوسط شوری آب است. شوری مرتب دارد بالا می‌رود، یعنی این که به دلیل برداشت آب خیلی زیاد، ما چاه هایمان به یک وضعی می‌افتد که کشاورزی هم صرفه اقتصادی ندارد. شما چند سال دیگر که این طرح راه افتاد؛ سال ۱۴۰۶، اگر من هم چاه داشته باشم می‌آیم به شما پیشنهاد می‌کنم بیا پنج میلیون بده؛ من این چاه را به تو می‌دهم، چون دیگر ارزشی ندارد.
اسدی: همین نکته را داشته باش.
موسوی خوانساری: مشهد با تبدیل چند چاه کشاورزی به چاه شرب، مشکلاتش حل می‌شود. مشکل مشهد؛ تأمین نیست. بحث تقاضاست، باید روی تقاضا کار کنیم. ما الآن همه فکرمان روی تأمین است. آب از دریا بیاید، آب از هزار مسجد بیاید، آب از این طرف بیاور، آب از آن طرف بیاور، نه روی تقاضا. ما می‌گوییم روی تقاضا کار کن.
اسدی: کشاورزی همه می‌گویند ۹۰ میلیارد مترمکعب آب کشور صرف کشاورزی داریم، همه هم می‌گویند اگر ۱۰ درصد صرفه جویی کنیم، کل مشکل مملکت حل می‌شود، پراکندگی آب مثل پراکندگی جمعیت که در کشور یکسان نیست. الآن شما کشاوزری در سیستان و بلوچستان که یک زمانی انبار غله ایران بوده، الآن صفر شده است.
موسوی خوانساری: آن را که باید استثنا بگذاریم. سیستان را گفتید ما موافقیم، مخلص‌تان هم هستیم.
اسدی: برای خراسان جنوبی هم همین اتفاق افتاده است.
موسوی خوانساری: خراسان جنوبی الآن کشاورزی اش ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب مصرف می‌کند. برای چه ۷۰۰ میلیون مصرف می‌کند؟
اسدی: کشاورزی را تعطیل کنیم؟
موسوی خوانساری: نه ما نگفتیم، ما می‌گوییم شما اصلاً چقدر آب می‌خواهید در خراسان جنوبی؟ این نقشه جدید است؛ خراسان جنوبی پنج میلیون مترمکعب برای معدن می‌خواهد، حالا نمی‌دانم کارخانه…
اسدی: حال حاضر.
موسوی خوانساری: نه، این افق ۱۴۲۵ است. ببخشید؛ ۱۷ میلیون. ۱۷ میلیون کلاً خراسان جنوبی آب می‌خواهد، یعنی از ۵۰۰ میلیون کشاورزی خراسان جنوبی چند چاه، چند قنات اگر تبدیل به قانون شود، قانون کمک کند به شما، با ۱۷ میلیون کار شما حل نمی‌شود؟ حل می‌شود.
اسدی: الآن کشاورز فکر می‌کنید اگر کشاورزی می‌کند آب شرب را در کنار خود قطعاً دارد، پس چرا کوچ جمعیتی اتفاق افتاده است؟
موسوی خوانساری: کوچ جمعیتی به خاطر عوامل مختلفی است، فقط بحث آب نیست.
اسدی: در گزارش‌ها کاش آورده و پخش کرده بود، الآن به خاطر نبود آب شرب دارند منتقل می‌شوند مردم، یعنی شما بروید ببینید چقدر از روستا‌ها خالی از سکنه شده است. به خاطر نبود آب برای کشاورزی، کشاورزی که کاهش پیدا کرده، به تبع آن شربش هم…
موسوی خوانساری: شما مشکل را با ۵۰ میلیون حل کنید.
اسدی: نه این اتفاق نمی‌افتد.
موسوی خوانساری: شما ۵۰ میلیون می‌خواهی ببری آن جا، خراسان جنوبی، قراردادتان چقدر است؟
اسدی: فرهنگ استفاده از آب باید اصلاح شود. فرهنگ با این روش‌هایی که بنشینیم مردم از تشنگی بمیرند و صنایعی را زیر سؤال ببریم اتفاق نمی‌افتد.
موسوی خوانساری: ما هم قبول داریم. حرف شما را تأیید می‌کنیم.
اسدی: پس ببینید همه چیز باید با عرضه و تقاضا اتفاق بیفتد، یعنی کشاورز اگر بداند که قیمت آبی که استفاده می‌کند، ارزش آن بیشتر از این حرف‌هاست، می‌رود به سمت صرفه جویی. وگرنه شما حتی اگر صرفه جویی هم بگویید صرفه جویی کنیم در کشاورزی، هیچ کشاورزی حاضر نیست آب را به جای دیگر بدهد؛ به صنعت بدهد. ما این کار را کردیم. در سنگان آمدیم گفتیم شما صرفه جویی کنید، از محل صرفه جویی، آب را می‌بریم برای صنایع خودمان. کشاورز آمد موافقت کرد، بعد گفت نه، من سطح زیرکشتم را می‌خواهم افزایش دهم. یعنی شما نمی‌توانی با مردم درگیر شوی. این حقابه مال خودش است، چاه مال خودش است و در نهایت خودش باید تصمیم بگیرد. آن چیزی که می‌تواند رقابت ایجاد کند برای آب، قیمت واقعی آب است، مثل همه چیز‌های دیگر، قیمت سوخت است.
موسوی خوانساری: قیمت؛ بحث ما نیست. چون ما که قانون گذار نیستیم.
اسدی: همه چیز را اقتصاد تعیین می‌کند.
موسوی خوانساری: حرف شما درست است، ولی ما قانون گذار نیستیم.
اسدی: هم آب، هم بنزین که الآن قیمتش از آب کمتر است، باید قیمتش کمتر باشد؟
موسوی خوانساری: این الآن در چارچوب کار ما نیست، اصلاً به قیمت کاری نداریم.
اسدی: من فقط با توجه به آب می‌گویم. شما اگر بدون کشاورز، قیمت آب، شما هیچ وقت نمی‌توانی در کشاورزی حتی صرفه جویی هم کنی، سطح زیرکشت را افزایش می‌دهد. من می‌گویم اصلاً کشاورزی هم منحل شده، کشاورزی اگر بود در کنارش می‌گوید سهم آب شما چقدر است.
موسوی خوانساری: من با رئیس صنف کشاورزی مشهد صحبت کردم؛ گفتم آقا امکان دارد کسی چاه برود؟ مثلاً یک چاه امکان دارد ۲۰ شریک داشته باشد، ایشان گفت کاملاً امکان دارد. یعنی این که این حرفی که شما می‌زنی با عرض معذرت، رسمیت ندارد. من با مقامات رسمی و با کسی صحبت کردم که منابع آب زیرزمینی مشهد در دستش است، گفتم آیا برای سنگان امکان دارد؟ گفت من قول به شما می‌دهم چندین چاه در دشت زوزن هست که می‌تواند، البته شور است و یک مقداری به درد چیز نمی‌خورد. همان جا می‌تواند آن آب را سنگان بگیرد مصرف کند.
اسدی: همان زوزانی که می‌گویید؛ آب شور.
موسوی خوانساری: می‌تواند آنجا آب شیرین کن بزند.
اسدی: پسابش را چه کار کند؟ در دشت رها کند؟
موسوی خوانساری: آبی که مصرف نمی‌کند.
اسدی: محیط زیست اجازه نمی‌دهد.
موسوی خوانساری: شما گیر پسابی؟
اسدی: خیر.
موسوی خوانساری: یعنی آن جا می‌دانستی زوزن آب دارد؟
اسدی: بله، الآن داریم استفاده می‌کنیم. نه این که شما فکر کنید الآن ما همه منابع آبی را گذاشتیم کنار فقط آمدیم چسبیدیم به دریا؛ این نیست. این طرح اگر اجرا شود، فرهنگ شرق کشور در بحث استفاده و کل مملکت، آب و فاضلاب باید در بورس عرضه شود، مردم خودشان صاحب سهام آب شوند. اگر اقتصاد این طرح، در واقع توجیه شوند مردم آب قیمتش چقدر است. هم در صرفه جویی می‌توانند این کار را کنند و هم کشاورزی می‌تواند با یک…
موسوی خوانساری: این صحبت شما درست، ولی فعلاً آب مترمکعبی ۵۰۰ تا هزار تومان است.
اسدی: همه چیز بایستی به ارزش واقعی خود عرضه شود. ما فکر می‌کنیم با انتقال آب از دریا نه تنها مصرف بیشتر نمی‌شود، مصرف کمتر می‌شود؛ چون اقتصاد طرح حفظ می‌شود و می‌تواند…
سؤال: قیمت تمام شده برای صنایع چقدر است؟
اسدی: از پای آب شیرین کن حدود ۷۸ سنت است، انتهای خط که ما داریم تا مشهد؛ حدود چهار یورو است، تا سنگان ما حدود سه و نیم یورو، برای صنایع. شما در بحث شرب نمی‌توانی بگویی قیمت چند. یعنی شرب؛ چیز امنیتی است. شما نمی‌توانی شرب مردم را بگویی، آن راهکار دارد. شما انتقال آب اگر اقتصادی هم نباشد، باید اقتصادی اش کرد، با توسعه فعالیت‌های صنعتی.
سؤال: برای شرب چقدر می‌افتد؟
اسدی: طبق توافقی که با وزارت نیرو داریم، با قیمت پای آب شیرین کن بایستی انجام شود. در قبالش ما معادنی که می‌تواند در اختیار این صنایع قرار بگیرد و معادنی که در اختیار سهامداران این طرح قرار می‌گیرد، با توسعه این معادن؛ آن مشوق سرمایه گذاری اتفاق می‌افتد؛ با دو هدف. عرض کردم؛ حدود ۷۰ سنت تا پای آب شیرین کن. ولی ما به التفاوت هزینه انتقال بایستی با مشوق سرمایه گذاری و روش‌هایی که دولت پیگیری می‌کند.
سؤال: آن هم دخیل کنیم؛ می‌شود چقدر؟
اسدی: بایستی همه به قیمت آب صنعت عرضه شود، همه به قیمت آب صنعت. منتها یک گپی وجود دارد. با فعال شدن معادن می‌تواند هم اشتغال ایجاد شود، هم قیمت واقعی آب حفظ شود.
موسوی خوانساری: من یک صحبت راجع به قیمت کنم؛ بوشهر و شهرهای ساحلی؛ دولت وظیفه اش است که آب را به هر حال به مردم دهد، ما در بوشهر همان طور که فرمودند ۶۰ تا ۷۰ سنت تولید آب شیرین در می‌آید. آن که دولت می‌آید پول را به شرکت آب شیرین کن می‌دهد مثلاً مترمکعبی ۳۰ هزار تومان است. اگر ۱۰ میلیون مترمکعب مثلاً ما در بوشهر؛ و بعد به مردم چند می‌دهد؟ مثلاً ۵۰۰ تومان، پس مدام داریم سوبسید می‌دهیم. این می‌شود حدود ۳۰۰ میلیارد، یعنی ما برای وضعیت فعلی مثلاً بوشهر داریم ۳۰۰ میلیارد دولت از جیب می‌دهد. در کل آن که در لایحه بودجه آمده، گفته من برای تضمین خرید آب در آب شیرین کن‌ها در سواحل؛ دو هزار میلیارد است، حالا فرض کنید منهای صحبت‌های ایشان که می‌فرمایند دولت امکان دارد یک سری سهام چادرملو و … شنیدم می‌خواهد بدهد. فرض کنید در مشهد ما آب را چهار یورو یا پنج یورو؛ متری ۳۰۰ هزار تومان، چون اینها شرکت خصوصی هستند. می‌گوید من هزینه کردم، پولم را هم حالا باید بدهید، من کاری ندارم تو دولت هستی یا غیر دولت. اگر ۱۰۰ میلیون آب ما به مشهد برسانیم و مترمکعبی هم ۳۰۰ هزار تومان برای ما در بیاید؛ می‌شود ۳۰ هزار میلیارد تومان. یعنی در بودجه سنواتی، دولت نماینده‌ای که در تبریز، اهواز، شیراز است باید امضا کند که ۳۰ هزار میلیارد تومان من برای تضمین خرید آب مشهدی‌ها پول گذاشت. این کار؛ نشد است. مگر این که دولت؛ این که فرمودند سهام کارخانه سرچشمه، چادرملو و گل گهر؛ آن که در اختیارش است مثلاً ۱۰ درصد بدهد و یا این که صندوق توسعه یا پولی دهد که این متناقض می‌شود با فلسفه این که آقایان و آن در اهدافشان آمده بود؛ ما که شرکت خصوصی هستیم و کمک از دولت نمی‌خواهیم؛ این خلاف آن قضیه است.
سؤال: آقای اسدی جمع بندی شما را هم داشته باشیم.
اسدی: از آخر شروع کنم که صندوق توسعه ملی مال بخش خصوصی است. خودتان می‌دانید در سیاست‌های نظام، استفاده از صندوق برای بخش خصوصی است. این شرکت‌ها هم کاملاً به صورت خصوصی هستند، بخشی از سهامش هم؛ سهام عدالت است و دولت هم درگیر است. آقای موسوی من واقعاً نمی‌دانم چرا شما متوجه این موضوع نمی‌شوید که ما کشورمان دارد به سمت خشکسالی حرکت می‌کند. همین خط اگر اجرا نشده بود، پارسال ما بحران یزد را داشتیم. مخالف‌های جدی مثل شما داشت؛ دولت قبلی، حتی دولت هم مخالف بود. آقای اردکانیان و خامسی مخالف بودند؛ اینها همه مخالف بودند. ولی ته آن که می‌خواست افتتاح شود، گفتند ما انجام دادیم. شما جزو همان مخالفان هستید. شما هم از دسته همان مخالف‌ها هستید؛ بنابراین شما نمی‌توانید انکار کنید که ما آب داریم، و اضافه می‌بریم در فلات مرکزی و شرق کشور. این طرح‌ها باید اجرا شود با هدف این که زیرساخت ایجاد شود برای تثبیت جمعیت، برای آن رشد متوازن. با این روشی که شما می‌گویید، رشد متوازن اتفاق نمی‌افتد، یعنی توازن ثروت در کشور اتفاق نمی‌افتد. شما همیشه دارید فشار می‌آورید به مردمی که این روش‌هایی که می‌گویید فشار می‌آید به مردم ضعیف جامعه. شما بیا برو کنار دریا؛ خانه و زندگی ات را رها کن و برو کنار دریا، صنعت می‌رود کنار…، اصلاً این اتفاق نمی‌افتد. بعد شرق کشور، یک چراغ روشن باشد، یعنی یک پادگان است؛ یک چراغ روشن باشد. یعنی امنیت است که ایجاد می‌کند. شما نمی‌توانی امنیت را جدای از این موضوع بدانید، مسائل اجتماعی را جدا، ولی هدف ما؛ هدف اقتصادی بوده، در کنارش صنایع آمدند این کار را انجام دادند. الآن وزارت نیرو بسیار مشتاق‌تر از قبل، بسیار مشتاق تر، خود شخص وزیر نیرو پیگیری می‌کند این طرح را، وزارت صمت جدی‌تر از گذشته دارد این کار را انجام می‌دهد. فکر می‌کنم این طرح‌ها اتفاق بیفتد واقعاً یک افتخار برای دولت سیزدهم است، چون شروع این طرح‌ها و اجرایی شدن آن، راندمان‌هایی که ما الآن می‌گذاریم در روز؛ دو و دو دهم کیلومتر؛ لوله گذاری است. هیچ جای کشور این راندمان لوله گذاری را نداریم. اصفهان الآن پارسال شروع کرده، امسال پایان سال، آب می‌رود اصفهان. ۵۲۰ کیلومتر ظرف یک سال اجرا کردن، شما که متخصص آب هستید می‌دانید حجم عملیات اجرایی به چه صورت است؟ خود سیستان و بلوچستان الآن ما روزانه پتانسیل لوله گذاری؛ دو و دو دهم کیلومتر داریم. متأسفانه یک کیلومتر الآن لوله منتقل می‌شود ولی داریم این راندمان را افزایش می‌دهیم.
موسوی خوانساری: ما که سیستان‌مان را استثنا گذاشتیم؛ باید آب برود.
اسدی: سیستان هم یک روز استثناء نبود.
موسوی خوانساری: نه همیشه بوده است.
اسدی: هیچ وقت نمی‌گفتند سیستان، چون شما و همان مخالفان می‌گفتند انبار غله ایران است، برای چه دارید آب می‌برید؟ هیرمند را که بستند، می‌دانید الآن وزارت نیرو دارد یک آب شیرین کن ۱۰۰ هزار مترمکعبی اجرا می‌کند که ما خود مجری هستیم. ما داریم آب‌های چاه را در ۷۰ کیلومتری زاهدان شیرین می‌کنیم، به زودی فاز اولش اجرایی می‌شود و تا پایان سال هم ۱۰۰ هزار مترمکعب آب شیرین می‌دهیم.
موسوی خوانساری: این که می‌فرمایند امنیتی است، اتفاقاً این طرح ضد امنیت است. یعنی این لوله گذاری که کردند، آمدند یک جاده درست شده و مسیری درست شده که این ماشین‌هایی که قاچاق می‌برند بعداً باید نیرو‌های نظامی بیایند تازه محافظت از این جاده کنند. چون به هر حال از یک منطقه‌ای است که خودش را می‌رساند. نکته بعد در مورد یزد فرمودند؛ یزد الآن ۷۰ کارخانه سرامیک دارد. اگر شما آب ببری، ۷۰ تا، چون آن جا مصالحش است و صادراتش هم. ۷۰ کارخانه آب بر سرامیک است، ۷۰ تا می‌شود ۱۷۰ تا، ۱۷۰ تا می‌شود ۳۷۰ تا. ما می‌گوییم تشویق نکنید، ما می‌گوییم متوقف کنید.
اسدی: اگر بشود ۱۷۰ تا که خیلی به نفع ماست. جمعیت، بیکاری، اشتغال برای چه؟ چطور می‌خواهی ایجاد کنی؟ شما مخالفت توسعه و اشتغال هستید.
موسوی خوانساری: نه اشتغال صنعت ۱۰ برابر کشاورزی است. ما کاملاً موافق با اشتغال صنعتی هستیم. صنعت آبی که مصرف می‌کند؛ ۱۰ درصد کشاورزی است. یعنی با ۱۰ درصد کشاورزی، اشتغال ایجاد می‌کنیم که بی نهایت است. ما که نگفتیم، ما کاملاً موافقیم.
اسدی: این هدفش هم صنعت است؛ با انتقال آب پای صنایع دارد این اتفاق می‌افتد. برای صنایع بزرگ مقرون به صرفه است، اقتصادی است و بعضی صنایع هم که مقرون به صرفه نیست باید اقتصادی کنیم. برای کشاورزی ها…
موسوی خوانساری: شما راهکاری را که باید می‌رفتید آب را تأمین می‌کردید برای همین صنایع موجود، نکردید. الآن فولاد مبارکه ۱۶ میلیون آب می‌خواهد، بیشتر نمی‌خواهد، چه خبر است داریم برای آن ۲۰۰ میلیون می‌بریم؟ می‌خواهد طرح توسعه بدهد. چه کسی گفته فولاد مبارکه طرح توسعه بدهد؟ طرح توسعه است دیگر. کلاً فولاد مبارکه ۱۶ میلیون.
اسدی: ما آب فقط برای فولاد مبارکه نمی‌بریم. برای صنایع دیگر در طول مسیر خود پالایشگاه اصفهان مصرف بالایی دارد.
موسوی خوانساری: آنها آبی نمی‌خواهد. اصل ماجرا فولاد مبارکه است. فولاد مبارکه با مبارکه، زرین شهر، لنجان، فلاورجان؛ همه اینها را می‌خواهد پساب‌هایش را بگیرد. این همه آب را می‌خواهد چه کند؟
اسدی: باید بازار بورس آب اتفاق بیفتد.
موسوی خوانساری: ما هم موافقیم.
اسدی: ارزش واقعی؛ عرضه و تقاضا تعیین کننده است.
